पुणे : सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाचा (SPPU) राष्ट्रीय संस्थात्मक रँकिंग फ्रेमवर्क (NIRF) 2025 मध्ये मोठा घसरलेला क्रमांक समोर आला आहे. 2024 मध्ये 37 व्या स्थानावर असलेले विद्यापीठ यंदा थेट 91 व्या स्थानावर गेले आहे. 2018 मध्ये हेच विद्यापीठ 16 व्या स्थानी होते. ( SPPU’s leap in seven years is in a direct decline! 91st rank in NIRF 2025; Shortage of teachers and lack of research funds are the problems)
TLR मध्ये सर्वात मोठी घसरण
NIRF च्या पाच मापदंडांपैकी चारमध्ये विद्यापीठाचा परफॉर्मन्स खालावला आहे — शिक्षण, अध्यापन व साधने (TLR), संशोधन व व्यावसायिक प्रॅक्टिस (RPC), पदवीपरिणाम (GO) आणि समावेशकता (OI).
यापैकी सर्वाधिक घसरण TLR मध्ये झाली आहे. 2018 मध्ये TLR गुण 70.70 होते, जे 2025 मध्ये फक्त 51.46 इतके झाले आहेत.
विद्यापीठाची भूमिका
SPPU ने याचे मुख्य कारण सांगितले की, गेल्या काही वर्षांत वरिष्ठ प्राध्यापकांच्या निवृत्तीमुळे शिक्षकांची संख्या घटली असून, नव्या अभ्यासक्रमांमुळे विद्यार्थ्यांची नोंदणी वाढली आहे. त्यामुळे Faculty-Student Ratio (FSR) खालावला आहे. अनुभवी प्राध्यापकांच्या निवृत्तीमुळे संशोधन कार्यावरही परिणाम झाला आहे.
विद्यापीठाने जुलै महिन्यात 86 असिस्टंट प्राध्यापकांची कंत्राटी नियुक्ती केली असून, आणखी 52 पदांसाठी जाहिरात काढण्यात आली आहे. मात्र कायमस्वरूपी भरती अद्याप झालेली नाही.
प्राध्यापकांचा आक्रोश
विद्यापीठातील एका विभागप्रमुख प्राध्यापकांनी सांगितले,
“गेल्या दहा वर्षांत कायमस्वरूपी भरतीच झालेली नाही. संशोधनासाठी विद्यापीठाकडून एक रुपयाही खर्च झालेला नाही. बजेटमध्ये कोटी रुपये दाखवले जातात, पण ते खर्च होत नाहीत. त्यामुळे संशोधन पूर्णपणे राष्ट्रीय संस्था ICSSR किंवा UGC यांच्यावर अवलंबून आहे, आणि त्यांच्याकडूनही आता मर्यादित निधी मिळतो.”
त्यांनी हेही स्पष्ट केले की, “एकाच वर्षात इतका फरक पडतो, म्हणजे NIRF पद्धतीलाही स्थिरता आवश्यक आहे.”
SPPU ची पुढील योजना
विद्यापीठाने निवेदनात म्हटले आहे की, शिक्षक भरती प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर FSR व संशोधन सुधारेल. तसेच संशोधन निष्पत्ती आणि सार्वजनिक धारणा (perception) सुधारण्यावर भर देण्यात येईल.
विद्यापीठ प्रशासनाला विश्वास आहे की या उपाययोजनांमुळे पुढील काही वर्षांत रँकिंग सुधारेल.
